Πως μία Νησίδα Μπορεί να Αλλάξει την Παγκόσμια Οικονομία

Σπάνιες Γαίες - Νησίδα - Ιαπωνία
Όλο και περισσότερο χρησιμοποιούμε προϊόντα που παράγονται από τις Σπάνιες Γαίες - μιας ομάδας 17 στοιχείων που, όπως υποδηλώνει το όνομά τους, είναι σπάνια και διασκορπισμένα σε μικρά κοιτάσματα στην επιφάνεια του πλανήτη.

Οι Σπάνιες Γαίες (Rare Earth Elements - REE) θεωρούνται «στρατηγικά μέταλλα», καθώς πρακτικά δεν υπάρχει βιομηχανική εφαρμογή υψηλής τεχνολογίας που να μην τις περιλαμβάνει. Προϊόντα από τις σπάνιες γαίες υπάρχουν σε ευρύτατη γκάμα βιομηχανικών υλικών όπως: ηλεκτρικά και υβριδικά αυτοκίνητα, τηλεοράσεις, tablets, έξυπνα τηλέφωνα, πυκνωτές, επεξεργαστές ηλεκτρονικών υπολογιστών, μεταλλουργικές εφαρμογές, φωτοβολταϊκά συστήματα ακόμα και στη διαστημική τεχνολογία.

Μία τόσο πολύτιμη πρώτη ύλη δεν μπορεί να παρά να αποτελεί ένα πολύ σημαντικό ατού για τη βιομηχανία της χώρας που θα έχει την τύχη να την εντοπίσει στα εδάφη της. Για το λόγο αυτό, η ανακάλυψη που έγινε πρόσφατα σε ένα φαινομενικά ασήμαντο νησάκι της Ιαπωνίας, με την οποία ήρθαν στο φως 16.000.000 τόνοι σπάνιων γαιών έχει την προοπτική να αλλάξει ριζικά την παγκόσμια οικονομία, δίνοντας ένα ασύγκριτο πλεονέκτημα στην ασιατική χώρα.

Σε μελέτη που δημοσίευσαν πριν από μία εβδομάδα ερευνητές, στο περιοδικό Nature, τα τεράστια αυτά κοιτάσματα βρέθηκαν ανοιχτά του μικροσκοπικού νησιού Μινάμι-Τόρι-Σίμα κι έχουν τη δυνατότητα να προμηθεύσουν ολόκληρο τον πλανήτη, σε ήμι-άπειρη βάση, με μέταλλα όπως το ύτρριο και το ευρώπιο.

Πρόκειται για ένα εξαιρετικό νέο, για τον βιομηχανικό τομέα της Ιαπωνίας, αφού η χώρα αυτή αποτελεί ίσως τον σημαντικότερο κατασκευαστή ηλεκτρονικών ειδών, όπου χρησιμοποιούνται κυρίως τα στοιχεία αυτά.

Η Ιαπωνία, μέχρι σήμερα, ήταν αναγκασμένη να βασίζεται στην Κίνα (που υπερέχει συντριπτικά στην παγκόσμια παραγωγή τους) για την προμήθεια των σπάνιων γαιών.

Σε περιόδους που οι σχέσεις των δύο χωρών ήταν τεταμένες, στο παρελθόν, η Κίνα είχε διακόψει τις εξαγωγές στην Ιαπωνία. Έτσι, καταλαβαίνει κανείς πόσο σημαντική είναι η συγκεκριμένη ανακάλυψη για τη βιομηχανική παραγωγή της Ιαπωνίας αλλά και για τις ισορροπίες της παγκόσμιας οικονομίας, οι οποίες μπορεί να επηρεαστούν σημαντικά.

Το Μινάμι-Τόρι-Σίμα βρίσκεται περίπου 1.200 μίλια νοτιοανατολικά του Τόκιο και τα πολύτιμα μέταλλα βρίσκονται θαμμένα σε θαλάσσια ίλυ, σε βάθος πολλών εκατοντάδων μέτρων. Η εξόρυξη των συγκεκριμένων μετάλλων είναι μια αρκετά περίπλοκη, ακριβή και επιζήμια για το περιβάλλον. Το γεγονός ότι τα κοιτάσματα βρίσκονται τόσο βαθιά στη θάλασσα προσθέτει ακόμα περισσότερα εμπόδια στα σχέδια εμπορικής εκμετάλλευσής τους.

Όπως αναφέρει το περιοδικό Fortune, μετά τη δημοσίευση της μελέτης οι μετοχές εταιρειών που σχετίζονται με τις εξορύξεις εκτινάχθηκαν στα ύψη, με χαρακτηριστικά παραδείγματα εκείνη της Japan Drilling που ανέβηκε 13% και της Modec, ιαπωνικού προμηθευτή / χειριστή πλωτών πλατφορμών, που αυξήθηκε κατά 5.

Είναι σημαντικό να εξασφαλίσουμε τη δική μας πηγή πόρων, δεδομένου του τρόπου με τον οποίο η Κίνα ελέγχει τις τιμές, δήλωσε ο καθηγητής του πανεπιστημίου Waseda και επικεφαλής της μελέτης, Yutaro Takaya, στην Wall Street Journal.
      

Τα Κοιτάσματα Σπάνιων Γαιών της Ελλάδας και το Ενδιαφέρον της Κίνας

Ένα πλούσιο υπέδαφος σε σπάνιες γαίες (μέταλλα) κρύβει και η Ελλάδα, καθώς οι ενδείξεις είναι εξαιρετικά ενθαρρυντικές για την ύπαρξη μεγάλων κοιτασμάτων.

Ο ορυκτός πλούτος της χώρας μας που ξεπερνά, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, τα 40 δισ. ευρώ, έχει κεντρίσει το ενδιαφέρον της Κίνας, η οποία σήμερα κατέχει πάνω από το 90% των παγκόσμιων αποθεμάτων σπάνιων γαιών και έχει αναπτύξει σημαντική τεχνογνωσία στην έρευνα και εξόρυξη τους.

Σε συνάντηση του υπουργού περιβάλλοντος, ενέργειας και κλιματικής αλλαγής με μέλη κινεζικής αντιπροσωπείας που βρέθηκαν στην Ελλάδα, αναφέρθηκε ότι η χώρα μας είναι μία από τις 5 ευρωπαϊκές χώρες όπου υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις για την εξόρυξη σπάνιων γαιών.

Το θέμα επανέφερε και η ιταλική εφημερίδα Il Fatto Quotidiano κάνοντας λόγο για διερευνητικές συνομιλίες μεταξύ των αξιωματούχων της κινεζικής κυβέρνησης με την ελληνική. Στο ρεπορτάζ αναφέρεται ότι ο ορυκτός πλούτος της Ελλάδας αποτελεί συγκριτικό πλεονέκτημα της χώρας και γι' αυτό έχει προσελκύσει και το μεγάλο κινεζικό ενδιαφέρον, με αποτέλεσμα το συγκεκριμένο θέμα να βρίσκεται πολύ ψηλά στην ατζέντα της ασιατικής χώρας.

Σε ότι αφορά στις έρευνες, αυτό που διαφαίνεται και μένει να αποδειχθεί είναι ότι η Ελλάδα είναι προικισμένη στον τομέα των σπάνιων γαιών, ιδιαίτερα στην ευρύτερη περιοχή της Βόρειας Ελλάδας.

Σπάνιες Γαίες στην Ελλάδα

Τα σημαντικότερα αποθέματα, σύμφωνα με το Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών, βρίσκονται κατά μήκος των ακτών της Βορειοανατολικής Ελλάδας μεταξύ της χερσονήσου της Χαλκιδικής και της Καβάλας και εκτείνονται 240χλμ κατά μήκος των ακτών, όπως επίσης στη Φωκίδα και στην περιοχή της Λοκρίδας.

Λόγω της ολοένα και αυξανόμενης ζήτησης, αλλά και της περιορισμένης διάθεσής τους η Ε.Ε. έχει συμπεριλάβει τις REE στην ομάδα των 14 κρίσιμων ορυκτών, με βιομηχανικές ανάγκες, τις οποίες αδυνατεί να καλύψει σήμερα ο μεταποιητικός κλάδος της Γηραιάς Ηπείρου. Υπολογίζεται ότι η ζήτηση παγκοσμίως για σπάνιες γαίες θα ανέλθει σε 220.000 τόνους το έτος 2018, από 130.000 που ήταν το 2010.


Τι είναι οι Σπάνιες Γαίες

Ο όρος σπάνιες γαίες αφορά σε συγκεκριμένα μέταλλα (χημικά στοιχεία) και η ονομασία τους έχει δοθεί λόγω της γαιώδους μορφής που εμφανίζουν τα οξείδιά τους αλλά και της εξαιρετικής σπανιότητάς τους. Αυτά τα μέταλλα λέγονται και λανθανίδες. Στην ομάδα των σπάνιων γαιών ανήκουν 17 μεταλλικά στοιχεία με παρόμοιες χημικές ιδιότητες, η ζήτηση των οποίων αυξάνεται συνεχώς. Χαρακτηριστικό τους είναι η βιομηχανική τους μοναδικότητα σε εφαρμογές και χρήσεις προϊόντων υψηλής τεχνολογίας και στις λεγόμενες «πράσινες» τεχνολογίες.


Πού βρίσκουν εφαρμογή

Νεοδύμιο (Nd)
Χρησιμοποιείται σε υψηλής αντοχής μόνιμους μαγνήτες, οι οποίοι βρίσκουν εφαρμογή στις «πράσινες τεχνολογίες» όπως στα υβριδικά αυτοκίνητα και στις ανεμογεννήτριες

Πρασεοδύμιο (Pr)
Σε συνδυασμό με το νεοδύμιο (Nd) χρησιμοποιούνται σε συσκευές ανάφλεξης

Υτριο (Y)
Είναι συστατικό για δύστηκτα κράματα (superalloys) τα οποία χρησιμοποιούνται σε υψηλής θερμοκρασίας, οξειδωτικά περιβάλλοντα όπως οι κινητήρες αεριοστροβίλων

Ευρώπιο (Eu), Υτριο (Y), Τέρβιο (Τb), Θούλιο (Tm), Λανθάνιο (La) και Δημήτριο (Ce)
Χρησιμοποιούνται σαν φωσφορίζουσες ουσίες οι οποίες βρίσκουν εφαρμογή στις οθόνες τηλεόρασης και υπολογιστών

Ερβιο (Er)
Χρησιμοποιείται σε εφαρμογές laser και σε οπτικές ίνες

Δημήτριο (Ce)
Χρησιμοποιείται από τις βιομηχανίες γυαλιού και κεραμικών

Σαμάριο (Sm)
Χρησιμοποιείται στους πυκνωτές

Εκτός των σπάνιων γαιών, κάποιες «κακές γλώσσες» αναφέρουν ότι το πιο ακριβό μέταλλο στον κόσμο, το Όσμιο (8 τόνοι χρυσού = 1 κιλό όσμιο), υπάρχει άφθονο στο υπέδαφος των Ιμίων αλλά και σε άλλα μέρη της χώρας μας. Το ΑΠΌΛΥΤΟ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΌ ΜΈΤΑΛΛΟ, όπως χαρακτηρίζεται, είναι η αιτία για τον «κρυφό πόλεμο» από "οικονομικά συμφέροντα" (και τον αναμενόμενο, «φανερό» πλέον από την πλευρά της Τουρκίας) εναντίον της Ελλάδας.