Παπάφης - Ο Μεγάλος Ευεργέτης που η Ελλάδα του Αρνήθηκε την Ιθαγένεια
Ο Ιωάννης Παππαφής ή Παπάφης όπως είναι ευρύτερα γνωστός, γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1792 και ήταν γόνος εύπορης οικογένειας. Σε ηλικία 16 ετών βρέθηκε στη Σμύρνη όπου είχε εμπορικές δραστηριότητες ο πατέρας του. Δύο χρόνια αργότερα (το 1810) αναγκάστηκε, λόγω του ξαφνικού θανάτου του πατέρα του, να μεταβεί στη Αλεξάνδρεια όπου είχε επιχειρήσεις ο θείος του (αδελφός της μητέρας του) Ιωάννης Αναστάσης.
Συνεχίζοντας δίπλα στον θείο του την ενασχόληση με το εμπόριο ανέπτυξε κατά πολύ τις ικανότητες του, με αποτέλεσμα να προχωρήσει σε δικές του μεγάλες και επιτυχημένες εμπορικές δραστηριότητες.
Συνεχίζοντας δίπλα στον θείο του την ενασχόληση με το εμπόριο ανέπτυξε κατά πολύ τις ικανότητες του, με αποτέλεσμα να προχωρήσει σε δικές του μεγάλες και επιτυχημένες εμπορικές δραστηριότητες.
Μετέβη στη Μάλτα (Μελίτη) όπου και παρέμεινε μέχρι το τέλος της ζωής του. Εκεί απέκτησε μεγάλη περιουσία ασχολούμενος μεταξύ άλλων με την τροφοδοσία του αγγλικού στόλου της Μεσογείου.
Μεταξύ άλλων, διέθεσε σημαντικά χρηματικά ποσά για την Επανάσταση του 1821, απέκτησε μετοχές της πρώτης Εθνικής Τράπεζας, έκανε δωρεές προς το νεοσύστατο πανεπιστήμιο και το Πολυτεχνείο Αθηνών. Προσέφερε, επίσης, πολλά χρήματα στο Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης.
Ποτέ δεν ξέχασε και τη γενέτειρα του. Για τα σχολεία και το νοσοκομείο της Θεσσαλονίκης κληροδότησε ετήσιο εισόδημα, ενώ με τη διαθήκη του διέθεσε την περιουσία του στη Θεσσαλονίκη για την ίδρυση και συντήρηση Ορφανοτροφείου που θα έφερε το όνομα της χώρας Μελίτη (Μάλτα) που ήταν η δεύτερη πατρίδα του: "Ο Μελιτεύς". Στο κληροδότημα του στηρίχθηκε η ίδρυση του Εθνικού Παπάφειου Ορφανοτροφείου Αρρένων «Ο Μελιτεύς», που εγκαινιάστηκε το 1903 και λειτουργεί μέχρι σήμερα.
Κληροδότησε με πολλά χρήματα δεκάδες ιδρύματα έχοντας ιδιαίτερη ευαισθησία στα ορφανά και για όσους ήταν "πτωχοί ή ανίκανοι για εργασία ανήκοντες στην Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία".
Ο Ιωάννης Παπάφης ήταν διορατικός, ιδιαίτερα οργανωτικός και με ευρύτητα πνεύματος, διατύπωνε τις σκέψεις του με ειλικρίνεια και χωρίς περιστροφές. Το ίδιο ζητούσε και από τους άλλους. Πολλές ευεργεσίες του Ιωάννη Παπάφη σε ιδρύματα και φορείς έγιναν ανώνυμα και αθόρυβα.
Ήταν ευθύς, ειλικρινής, καθαρός και έντιμος ο ίδιος, όπως επιθυμούσε διαφανής να είναι και η διαχείριση των κληροδοτημάτων του. Υποχρέωσε την Κυβέρνηση της Μάλτας να δημοσιεύει κάθε χρόνο "την κατάσταση τού κεφαλαίου Παπάφη δεικνύουσα τα έσοδα και τα έξοδα....".
Πλαίσια κινήσεως έθεσε και στους υπευθύνους του ιδρύματός του στη Θεσσαλονίκη, στους οποίους επιβάλλει κατά το πρότυπο της Μάλτας να δημοσιεύουν κάθε χρόνο σε εφημερίδα της Θεσσαλονίκης έκθεση με το ενεργητικό του κεφαλαίου και τις χρήσεις του.
Μεταξύ άλλων, διέθεσε σημαντικά χρηματικά ποσά για την Επανάσταση του 1821, απέκτησε μετοχές της πρώτης Εθνικής Τράπεζας, έκανε δωρεές προς το νεοσύστατο πανεπιστήμιο και το Πολυτεχνείο Αθηνών. Προσέφερε, επίσης, πολλά χρήματα στο Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης.
Ποτέ δεν ξέχασε και τη γενέτειρα του. Για τα σχολεία και το νοσοκομείο της Θεσσαλονίκης κληροδότησε ετήσιο εισόδημα, ενώ με τη διαθήκη του διέθεσε την περιουσία του στη Θεσσαλονίκη για την ίδρυση και συντήρηση Ορφανοτροφείου που θα έφερε το όνομα της χώρας Μελίτη (Μάλτα) που ήταν η δεύτερη πατρίδα του: "Ο Μελιτεύς". Στο κληροδότημα του στηρίχθηκε η ίδρυση του Εθνικού Παπάφειου Ορφανοτροφείου Αρρένων «Ο Μελιτεύς», που εγκαινιάστηκε το 1903 και λειτουργεί μέχρι σήμερα.
Κληροδότησε με πολλά χρήματα δεκάδες ιδρύματα έχοντας ιδιαίτερη ευαισθησία στα ορφανά και για όσους ήταν "πτωχοί ή ανίκανοι για εργασία ανήκοντες στην Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία".
Ο Ιωάννης Παπάφης ήταν διορατικός, ιδιαίτερα οργανωτικός και με ευρύτητα πνεύματος, διατύπωνε τις σκέψεις του με ειλικρίνεια και χωρίς περιστροφές. Το ίδιο ζητούσε και από τους άλλους. Πολλές ευεργεσίες του Ιωάννη Παπάφη σε ιδρύματα και φορείς έγιναν ανώνυμα και αθόρυβα.
Ήταν ευθύς, ειλικρινής, καθαρός και έντιμος ο ίδιος, όπως επιθυμούσε διαφανής να είναι και η διαχείριση των κληροδοτημάτων του. Υποχρέωσε την Κυβέρνηση της Μάλτας να δημοσιεύει κάθε χρόνο "την κατάσταση τού κεφαλαίου Παπάφη δεικνύουσα τα έσοδα και τα έξοδα....".
Πλαίσια κινήσεως έθεσε και στους υπευθύνους του ιδρύματός του στη Θεσσαλονίκη, στους οποίους επιβάλλει κατά το πρότυπο της Μάλτας να δημοσιεύουν κάθε χρόνο σε εφημερίδα της Θεσσαλονίκης έκθεση με το ενεργητικό του κεφαλαίου και τις χρήσεις του.
Γεννημένος στη Θεσσαλονίκη επί τουρκοκρατίας, είχε αναγκαστικά την τουρκική ιθαγένεια. Αργότερα σαν κάτοικος της Μάλτας απέκτησε την αγγλική κάτι ιδιαίτερα ευνοϊκό αλλά και εξυπηρετικό για ένα έμπορο που είχε διαρκείς μετακινήσεις προς Αγγλία, Γαλλία και Ελβετία.
Έχοντας βαθιά εθνική ελληνική συνείδηση σε ηλικία 74 ετών ζήτησε να του χορηγηθεί η ελληνική ιθαγένεια και να αποκτήσει ελληνικό διαβατήριο, κάτι που η Ελλάδα του αρνήθηκε.
Ο τότε υπουργός εσωτερικών, Χαρίλαος Τρικούπης, προέβαλε το τυπικό κώλυμα πως "κατά τάς διατάξεις του Αστικού Νόμου" έπρεπε προηγουμένως να "μετέβη εις την Ελλάδα και διαμένει δύο έτη".
Ο Ιωάννης Παπάφης δεν απέκτησε ποτέ παιδιά · πέθανε στη Μάλτα σε ηλικία 94 ετών, στις 16 Φεβρουαρίου (3 Φεβρουαρίου με το παλαιό ημερολόγιο) του 1886.
Έχοντας βαθιά εθνική ελληνική συνείδηση σε ηλικία 74 ετών ζήτησε να του χορηγηθεί η ελληνική ιθαγένεια και να αποκτήσει ελληνικό διαβατήριο, κάτι που η Ελλάδα του αρνήθηκε.
Ο τότε υπουργός εσωτερικών, Χαρίλαος Τρικούπης, προέβαλε το τυπικό κώλυμα πως "κατά τάς διατάξεις του Αστικού Νόμου" έπρεπε προηγουμένως να "μετέβη εις την Ελλάδα και διαμένει δύο έτη".
Ο Ιωάννης Παπάφης δεν απέκτησε ποτέ παιδιά · πέθανε στη Μάλτα σε ηλικία 94 ετών, στις 16 Φεβρουαρίου (3 Φεβρουαρίου με το παλαιό ημερολόγιο) του 1886.
Στον τάφο του ζήτησε και γράφτηκε το παρακάτω επίγραμμα:
Ενταύθα κείται Ιωάννης Νικολάου Παπαφής
γεννηθείς εν Θεσσαλονίκη τω 1792, ελθών εις Μελίτην τω 1810
και αποθανών τη 3/16 Φεβρουαρίου 1886.
πηγή: cityportal.gr - Πέτρος Γραμμενίδης